JakÂże maÂło ludzi zadaje sobie trud tworzenia wÂłasnego Ĺ“wiatopoglÂądu; a gdyby zastanawiali siĂŞ czĂŞĹ“ciej dostrzegliby ze zdziwieniem, Âże wiĂŞkszoϾ pojêæ, którymi operujÂą, zostaÂła przyjĂŞta od innych bez Âżadnego dowodu, bez g³êbszego wÂłasnego przemyĹ“lenia.
 
Niejeden np. uwaÂża, zgodnie z dawnymi naukami religii, Âże Ĺ“wiadomoϾ niemowlĂŞcia zostaje powoÂłana do Âżycia jednoczeĹ“nie z jego ciaÂłem. PojĂŞcie to Âłatwo siĂŞ tÂłumaczy, gdyÂż zewnĂŞtrzne nasze obserwacje wskazujÂą, Âże Ĺ“wiadomoϾ dziecka rozwija siĂŞ wraz z ciaÂłem; zaĹ“ u starca, gdy ciaÂło wiĂŞdnie Ĺ“wiadomoϾ sÂłabnie, a ze Ĺ“mierciÂą znika. Te jednoczesne przemiany wywoÂłujÂą w nas wraÂżenie, Âże Ĺ“wiadomoϾ jest wytwarzana przez mózg. Nie jest to jednak bynajmniej jedyne moÂżliwe wytÂłumaczenie faktów. OpierajÂąc siĂŞ na tych samych faktach moÂżemy równie dobrze przypuszczaæ, Âże mózg nie jest twórcÂą, lecz narzĂŞdziem Ĺ“wiadomoĹ“ci, Âże umysÂł w najszerszym tego sÂłowa znaczeniu jest czymĹ“ od mózgu odrĂŞbnym; a jednak w wyraÂżaniu siĂŞ od niego zaleÂżnym, czyli przenikliwoϾ Ĺ“wiadomoĹ“ci zaleÂży od subtelnoĹ“ci i wraÂżliwoĹ“ci narzĂŞdzia, którego uÂżywa, od wyrobienia i odbiorczoĹ“ci mózgu.
 
Mózg niemowlĂŞcia jest maÂło wraÂżliwy, gdyÂż jest zanadto plastyczny i niedoϾ zorganizowany, a istnoϾ, która go uÂżywa, moÂże nañ wpÂływaæ niewiele. W miarĂŞ wzrostu dziecka i coraz doskonalszego organizowania siĂŞ jego mózgu, inteligencja przejawia siĂŞ coraz szerzej, nie tyle dlatego Âże sama Ĺ“wiadomoϾ rozwinĂŞÂła siĂŞ i wzrosÂła przez ten czas, ile raczej dziĂŞki doskonalszemu dziaÂłaniu przekazujÂącego narzĂŞdzia, którego uÂżywa. U starców mózg sÂłabnie i staje siĂŞ mniej wraÂżliwy, dlatego teÂż przejawienie siĂŞ fizyczne Ĺ“wiadomoĹ“ci zmniejsza siĂŞ i przyæmiewa. Ĺ’mieræ niweczÂąc narzĂŞdzie uniemoÂżliwia Ĺ“wiadomoĹ“ci dalsze fizyczne wyraÂżanie siĂŞ, lecz to nie dowodzi, Âże Ĺ“wiadomoϾ przestaÂła istnieæ. Istnienie Ĺ“wiadomoĹ“ci tyleÂż zaleÂży od mózgu, co istnienie muzyka od jego skrzypiec; jednak zarówno Ĺ“wiadomoĹ“ci, jak i muzykowi narzĂŞdzia te sÂą niezbĂŞdne by móc wyraziæ siebie w Ĺ“wiecie fizycznym.
 
Od stwierdzenia, Âże Ĺ“wiadomoϾ a mózg to dwie zupeÂłnie róÂżne rzeczy, trzeba zacz¹æ studiowanie reinkarnacji. Mózg skÂładajÂący siĂŞ z milionów komórek nerwowych, z ich rozga³êzieniami i z tkanek otaczajÂących je, jest delikatnym, zÂłoÂżonym narzĂŞdziem, którego zadaniem jest byæ odbiorcÂą i przekazujÂącym przewodnikiem. ZwykÂła, codzienna Ĺ“wiadomoϾ jest jeno ma³¹ czÂąstkÂą caÂłkowitej Ĺ“wiadomoĹ“ci czÂłowieka, a tylko ta czÂąstka wpÂływa i wyraÂża siĂŞ poprzez mózg. JesteĹ“my Ĺ“wiadomymi istotami tak w ciele fizycznym, jak i poza nim, tak po Ĺ“mierci, jak i przed narodzeniem.
Ĺ’wiadomoϾ ludzka istnieje przed urodzeniem i przed poczĂŞciem – jest to pierwsza zasada teorii reinkarnacji. Tylko ciaÂło niemowlĂŞcia jest mÂłodziutkie i nowe, Ĺ“wiadomoϾ zaĹ“ moÂże byæ dojrza³¹ i wyrobionÂą w wielu doĹ“wiadczeniach zdobytych w przeciÂągu poprzednich Âżywotów na ziemi; biorÂąc w posiadanie to nowe ciaÂło usiÂłuje coraz szerzej i peÂłniej wyraÂżaæ siebie poprzez mózg i system nerwowy.
 
DrugÂą podstawÂą nauki o reinkarnacji jest twierdzenie, Âże dusza, Ĺ“wiadoma jaŸñ czÂłowieka, wzrasta jak roĹ“lina; od pierwszego zbudzenia siĂŞ, do peÂłni wspaniaÂłej dojrzaÂłoĹ“ci; rozwój ten wymaga czasu, dziesiÂątków tysiĂŞcy lat. Dusza jest „doskona³¹” na poczÂątku swych ludzkich doĹ“wiadczeñ, jak doskonaÂłe jest ziarno; a pomiĂŞdzy duszÂą „mÂłodÂą” a duszÂą „starÂą” - dzieciĂŞcÂą a dojrza³¹ – jest taka sama róÂżnica, jak miĂŞdzy Âżo³êdziem a dĂŞbem. MoÂżemy uwaÂżaæ ten miarowy wzrost i budzenie siĂŞ utajonych potencjalnoĹ“ci duszy za ewolucjĂŞ Ĺ“wiadomoĹ“ci, choæ termin ten bĂŞdzie niezupeÂłnie Ĺ“cisÂły, ale utoÂżsamiaæ jej nie naleÂży z ewolucja organizmów fizycznych, studiowanÂą przez tzw. ewolucjonistów.

Ewolucja fizyczna odbywa siĂŞ przez, etapy: narodzin, mnoÂżenia siĂŞ komórek i Ĺ“mierci; nowe organizmy sÂą nieustannie stwarzane przez starsze i na tym polega ciÂągÂłoϾ fizycznych form. Ewolucja fizyczna wci¹¿ zmierza od prostego ku zÂłoÂżonemu; na pierwszym szczeblu wielkiej drabiny obejmujÂącej istoty organiczne, mamy prostÂą pojedyñczÂą komórkĂŞ bez organów ani budowy, na ostatnim zaĹ“ ciaÂło ludzkie w jego niezmiernej zÂłoÂżonoĹ“ci, zbudowane z milionów komórek tworzÂących poszczególne organy i tkanki.
 
Ewolucja Ĺ“wiadomoĹ“ci – budzenie siĂŞ jej – odbywa siĂŞ przez oÂżywianie i opanowywanie form fizycznych, które równieÂż postĂŞpujÂą nieustannie na drodze rozwoju. To wcielanie siĂŞ Ĺ“wiadomoĹ“ci w coraz to nowe ciaÂła jest zwane reinkarnacjÂą; dotyczy ono nie tylko czÂłowieka gdyÂż jest procesem powszechnym przejawiajÂącym siĂŞ w caÂłej przyrodzie. WszĂŞdzie gdziekolwiek widzimy Âżywy organizm, moÂżemy byæ pewni, Âże Ĺ“wiadomoϾ tego organizmu rozwija siĂŞ równieÂż, Âże posÂługuje siĂŞ ona fizycznym ksztaÂłtem w celu poznania fizycznego Ĺ“wiata i zdobycia doĹ“wiadczeñ. Reinkarnacja jest wiĂŞc procesem ewolucyjnym, w którym niezmierna mnogoϾ Ĺ“wiadomoĹ“ci, w róÂżnych stadiach obudzenia, wchodzi w kontakt z fizycznymi formami, które takÂże podlegajÂą prawu ewolucji, i znajdujÂą siĂŞ na róÂżnych stopniach rozwoju i zÂłoÂżonoĹ“ci.
 
Dla zdobycia tych doĹ“wiadczeñ budzenie siĂŞ i rozszerzanie Ĺ“wiadomoĹ“ci musi odbywaæ siĂŞ jednoczeĹ“nie i równolegle z ewolucjÂą form; tak teÂż siĂŞ zawsze dzieje w przyrodzie. CiaÂło ludzkie, jako narzĂŞdzie doskonaÂłe, umoÂżliwia przejawianie siĂŞ Ĺ“wiadomoĹ“ci o wysokim poziomie rozwoju, jakiego nie znajdujemy w niÂższych królestwach, gdyÂż ciaÂło to, wraz z jego cudownie zÂłoÂżonym i delikatnym aparatem mózgowym, jest o wiele lepiej dostosowane do potrzeb Ĺ“wiadomoĹ“ci wyÂższej, aniÂżeli prostszy i prymitywniejszy mózg jakiegokolwiek zwierzĂŞcia.
 
StudiujÂąc naturĂŞ spostrzegamy, Âże w wielkim planie powszechnym utrzymanie form nie ma wiĂŞkszego znaczenia. Ĺ’mieræ dziaÂła wszĂŞdzie; niezliczona iloϾ fizycznych form ginie, aby podtrzymaæ Âżycie innych. MineraÂły rozkÂładajÂąc siĂŞ sÂą podstawÂą Âżycia roĹ“lin; Âżycie roĹ“lin jest poĹ“wiĂŞcane dla zwierzÂąt i ludzi. Z punktu fizycznego w caÂłej przyrodzie zdaje siĂŞ panowaæ Ĺ“mieræ. Ten niezaprzeczalny fakt do rozpaczy niemal doprowadzaÂł wielu filozofów, jest równieÂż najsilniejszym argumentem nauki przeciw religijnej wierze w miÂłoϾ Boga.

Teoria reinkarnacji inne rzuca nañ Ĺ“wiatÂło; jeĹ“li przyroda maÂło siĂŞ troszczy o formy fizyczne, to tylko dla tego, Âże nie majÂą one tak istotnego, tak wielkiego znaczenia, jak siĂŞ nam wydaje. Celem ich – dostarczyæ rozwijajÂącej siĂŞ Ĺ“wiadomoĹ“ci punktu oparcia w Ĺ“wiecie fizycznym, dajÂącym jej moÂżnoϾ poznawania tego Ĺ“wiata i zdobywania doĹ“wiadczeñ. Ĺ’wiadomoϾ z jej pamiĂŞciÂą ma zasadniczÂą wagĂŞ, to teÂż Ĺ“wiadomoϾ jest ochraniana pilnie i zapobiegliwie. Natura niszczy formy z takÂą beztroskÂą tylko dlatego, Âże Ĺ“wiadomoϾ, która z nich korzysta jest niezniszczalna; a Âże przechowuje ona wszystkie wspomnienia i zdolnoĹ“ci i po Ĺ“mierci fizycznego narzĂŞdzia przeto wÂłaĹ“nie nic nie ginie z tego co ma istotnÂą wartoϾ.
 
MoÂżna wiĂŞc okreĹ“liæ, Âże reinkarnacja jest procesem, w którym istoty Ĺ“wiadome uÂżywajÂą ciaÂł fizycznych, Ĺ“ciĹ“le odpowiadajÂących ich stadium rozwojowemu, aby z pomocÂą tych ciaÂł-narzĂŞdzi zdobywaæ wiedzĂŞ i poznanie Ĺ“wiata fizycznego.
 
Z punktu widzenia reinkarnacji, ziemia – a zapewne i caÂły wszechĹ“wiat – jest olbrzymiÂą uczelniÂą. Przeznaczeniem ewolucji jest daæ niezliczonÂą iloϾ doĹ“wiadczeñ o najróÂżniejszym charakterze, które stajÂą siĂŞ bodŸcem w wielkim, rozwojowym procesie istot Âżywych - czyli w budzeniu siĂŞ i rozszerzaniu ich Ĺ“wiadomoĹ“ci – tworzÂących dÂługi Âłañcuch siĂŞgajÂący niemal w nieskoñczonoϾ, którego ma³¹ czÂąstkÂą sÂą królestwa przyrody znane na ziemi.

Jak dziecko codziennie uczĂŞszczajÂące do szkoÂły uczy siĂŞ, zdobywa doĹ“wiadczenia i przyswaja sobie coraz nowÂą wiedzĂŞ, przechodzÂąc do coraz wyÂższych klas, tak samo i my, jako dusze, niejednokrotnie przychodzÂąc na ziemiĂŞ w róÂżne warunki i otoczenia, uczymy siĂŞ, gromadzimy róÂżne doĹ“wiadczenia i zdobywamy coraz wiĂŞkszÂą mÂądroϾ i szersze poznanie.
 
W zaraniu naszej ludzkiej ewolucji byliœmy dzikimi, pierwotnymi ludŸmi, bo nasze intelektualne i moralne w³adze ledwie siê budzi³y; po przejœciu paru ¿yæ powtarzaj¹cych siê w tych samych ograniczonych, pierwotnych warunkach, rozwinêliœmy pierwszy zarys myœli i wra¿liwoœci uczuciowej, co pozwoli³o nam urodziæ siê w cywilizacji nieco wy¿szej.
 
NastĂŞpnie nasze Âżycia byÂły peÂłne cierpienia i walk, gdyÂż miotaÂły nami dzikie namiĂŞtnoĹ“ci i okrucieñstwo. Tak pÂłynĂŞÂły wieki, a my zbieraliĹ“my owoce zÂłych czynów, uczuæ i myĹ“li, które samiĹ“my zasiali i bardzo powoli budziÂł siĂŞ w nas tzw. gÂłos sumienia, które nie jest niczym innym jak zsumowaniem wspomnieñ naszych przeszÂłych doĹ“wiadczeñ; rósÂł on i wzmacniaÂł siĂŞ, aÂż wreszcie zaczĂŞliĹ“my rozróÂżniaæ dobro od zÂłego i unikaæ czynów zÂłych. Od tej chwili mogliĹ“my urodziæ siĂŞ w kraju o wyÂższej kulturze; lecz kulturĂŞ tĂŞ zaczynamy poznawaæ od najniÂższego poziomu. I tak Âżycie za Âżyciem pÂłynie szybko, a w kaÂżdym rozwijamy siĂŞ umysÂłowo i moralnie oraz obcowanie ze starszymi od nas w rozwoju, i samo ciĹ“nienie trudnych warunków Âżycia fizycznego.
 
ByliĹ“my w tym okresie jeszcze ciemni, nieoĹ“wieceni, ociĂŞÂżali, lecz kaÂżde Âżycie przynosiÂło nam nowÂą naukĂŞ: przyjemnoĹ“ci i cierpieñ, trudnoĹ“ci i przeszkód, powodzeñ i klĂŞsk; i wĹ“ród tych najróÂżnorodniejszych moÂżliwoĹ“ci wyrabialiĹ“my siĂŞ na sprawnych i coraz zdolniejszych pracowników. UczyliĹ“my siĂŞ myĹ“leæ, wyzwalajÂąc siĂŞ powoli z pod tyranii miotajÂących nami po¿¹dañ i prymitywnych przesÂądów. W miarĂŞ posuwania siĂŞ po tej Âżmudnej, niezmiernie powolnej drodze ewolucji, coraz dÂłuÂższe stajÂą siĂŞ przerwy pomiĂŞdzy jednym a drugim Âżyciem na ziemi, a czas ten spĂŞdzamy w zgoÂła innych warunkach Ĺ“wiatów niewidzialnych, gdzie asymilujemy doĹ“wiadczenia i wplatamy je w charakter, co przyspiesza nasz wzrost intelektualny, pog³êbia uczucia etyczne i budzi pierwsze przebÂłyski duchowoĹ“ci. WiĂŞkszoϾ z nas znajduje siĂŞ dziĹ“ w tym stadium. ZdobywaliĹ“my w naszej przeszÂłoĹ“ci tak du¿¹ sumĂŞ doĹ“wiadczeñ, Âże dziĹ“ wyrabiamy siĂŞ na myĹ“lÂących ludzi i niejeden z nas zaczyna braæ na siebie odpowiedzialniejszÂą pracĂŞ w rodzinie ludzkoĹ“ci. Nieliczni sÂą od nas nieco starsi, ci mogÂą byæ przodownikami, mogÂą siĂŞ staæ budowniczymi cywilizacji i kultury; a jeszcze mniej liczni wznoszÂą siĂŞ i ponad tych „starszych” potĂŞgÂą rozumu lub nieskalanÂą rzetelnoĹ“ciÂą charakteru lub teÂż g³êbiÂą duchowego jasnowidztwa i natchnienia.
 
W tym wszystkim nie ma niesprawiedliwoĹ“ci, ani kapryĹ“nych Âłask losu, jest to tylko kwestia stopnia rozwoju i wzrostu. Poziom na którym znajdujÂą siĂŞ inni jest i dla nas dostĂŞpny i moÂżliwy do osiÂągniĂŞcia, jeĹ“li potrafimy korzystaæ odpowiednio z przeÂżyæ i doĹ“wiadczeñ. Ci, którzy stojÂą wyÂżej od nas majÂą wiĂŞcej mocy, gdyÂż ewolucja ich wczeĹ“niej siĂŞ rozpoczĂŞÂła od naszej. Wszak widzÂąc w szkole jednych uczniów w klasach wyÂższych, innych zaĹ“ dopiero w poczÂątkowych, nie oburzamy siĂŞ, nie nazywamy tego niesprawiedliwoĹ“ciÂą ani faworyzowaniem. Jest to jedynie kwestiÂą czasu. Tak teÂż siĂŞ dzieje w wielkiej uczelni Ĺ“wiata: wyprzedzajÂą nas dusze „starsze”, dojrzalsze, za nami zaĹ“ idÂą „mÂłodsze”, a na koñcu dzieciĂŞce i niemowlĂŞce. I tak bez koñca; miliony istot wznoszÂą siĂŞ z jednego poziomu na drugi, a za nimi pÂłynÂą inne miliony, kroczÂąc w ich Ĺ“lady. WiĂŞc róÂżnice nie sÂą niesprawiedliwoĹ“ciÂą, lecz szerokim wychowawczym systemem o wielkim i jasnym celu.
 
W Ĺ“wietle nauki o reinkarnacji moÂżemy wyobraziæ sobie ludzkoϾ wspinajÂącÂą siĂŞ powoli po nieskoñczenie dÂługiej drabinie, które pierwsze szczeble wynurzajÂą siĂŞ z mroku poczÂątków Ĺ“wiata, zaĹ“ szczyt ginie w chwale nadczÂłowieczeñstwa. WysokoϾ drabiny nie jest nam znana, ale to nie jest waÂżne; natomiast waÂżne jest zrozumienie, Âże siĂŞ znajdujemy w tej chwili na jednym z jej szczebli, Âże miejsce, które zajmujemy w wielkim pochodzie ludzkoĹ“ci odpowiada Ĺ“ciĹ“le naszemu stadium rozwojowemu. MyĹ“l, Âże od nas zaleÂży wolniejsze lub szybsze poruszanie siĂŞ naprzód, powinna byæ bodŸcem, gdyÂż wiemy z Âżycia i dzieÂł wielkich ludzi, do czego moÂżemy dojϾ kiedyĹ“ dziĂŞki mocnemu pragnieniu i woli.
 
Nasza duchowa indywidualnoϾ jest wci¹¿ ta sama, choæ w jednym Âżyciu moÂżemy uÂżywaæ ciaÂła mĂŞÂżczyzny, w innym zaĹ“ kobiety. Te kolejne zmiany sÂą potrzebne i konieczne dla harmonijnego i peÂłnego rozwoju. Wszak ludzie doskonali i Ĺ“wiĂŞci posiadajÂą zarówno mĂŞskie cnoty jak niewieĹ“cie w peÂłnej równowadze. W kaÂżdym nowym Âżyciu mamy inne ciaÂło fizyczne, nosimy inne imiĂŞ, z innymi rodzicami jesteĹ“my zwiÂązani, ale te zmiany zewnĂŞtrzne nie przeszkadzajÂą nam w zachowaniu wÂłasnej duchowej indywidualnoĹ“ci. W chwili urodzenia dusza nasza nie wyÂłania siĂŞ z jakiegoĹ“ wielkiego oceanu Âżycia, jak sÂądzÂą niektórzy filozofowie, a Ĺ“mieræ nie niweczy w nas Ĺ“wiadomoĹ“ci odrĂŞbnego istnienia. GdybyĹ“my jÂą zatracili reinkarnacja nie miaÂłaby Âżadnego celu, a ewolucja byÂłaby zabawkÂą w okrutnych rĂŞkach jakiejĹ“ nieznanej istoty.
 
Dusze sÂą ponad pÂłciÂą, ale uÂżywajÂą wedle planu ewolucyjnego jednej i drugiej, co daje poczÂątek grupom spoÂłecznym, ogniskom rodzinnym i obowiÂązkom. Uczymy siĂŞ ochraniaæ i dbaæ o dzieci, rezygnowaæ z egzotycznej przyjemnoĹ“ci, na tle rodziny róÂżnorodne temperatury wchodzÂą w kontakt wzajemny i zawiÂązujÂą siĂŞ nici g³êbokich wewnĂŞtrznych stosunków, a wszystko to ma wielkie znaczenie wychowawcze.
 
KaÂżdy nowy fizyczny organizm potrzebuje poÂżywienia, odzieÂży i schronienia; niezliczone wysiÂłki dla zdobycia tego dla siebie i dla rodziny stworzyÂły ca³¹ naszÂą zÂłoÂżonÂą cywilizacjĂŞ i rozwijaÂły powoli nasze siÂły fizyczne, moralne i umysÂłowe. W klimacie podzwrotnikowym, gdzie przyroda jest bardziej hojna a koniecznoϾ trudu i walki ze strony czÂłowieka mniejsza, ludnoϾ jest powolniejsza, ale nieraz i mniej rozwiniĂŞta. A gdy warunki zewnĂŞtrzne zmuszajÂą do pracy oraz myĹ“lowego wysiÂłku, by podoÂłaæ w walce o byt, rozwój przyspiesza siĂŞ znacznie. Na pewnym poziomie im Âżycie wymaga wiĂŞkszego wysiÂłku tym lepiej dla czÂłowieka, trudnoĹ“ci spotykane na drodze sÂą dlañ uÂżyteczne, bo przezwyciĂŞÂżajÂąc je rozwija si³ê i sprawnoϾ. RozwiÂązywanie wiĂŞkszoĹ“ci naszych spoÂłecznych, politycznych i religijnych zagadnieñ naleÂży do czÂłowieka; nie raz sÂłuÂżyÂło to za pretekst by udowadniaæ Âże Âżadna dobroczynna moc duchowa nie czuwa nad nami. WspóÂłczesne metody pedagogiczne wykazaÂły, Âże najlepszym sposobem obudzenia w dzieciach inicjatywy, inteligencji i zmysÂłu praktycznego oraz sprawnoĹ“ci czynu, jest danie im sposobnoĹ“ci do samodzielnego, swobodnego wyrabiania i æwiczenia tych cech. MówiÂąc, podajÂąc i tÂłumaczÂąc im wszystko moÂżna w nich rozwin¹æ pamiêæ i instynkt naĹ“ladowczy, ale wówczas reszta wÂładz pozostaje w stanie niedorozwoju lub uĹ“pienia.
 
To samo dotyczy nas, uczniów w wielkiej Uczelni Ĺ“wiata; gdybyĹ“my umieli, opierajÂąc siĂŞ na prostym rozumie, stosowaæ w Âżyciu codziennym zasady tej mÂądrej pedagogiki, znaleŸlibyĹ“my jasne wytÂłumaczenie dlaczego b³êdy sÂą dla naszego postĂŞpu i rozwoju konieczne.
 
Wprawdzie od poczÂątku pomagali nam wielcy duchowi Nauczyciele ludzkoĹ“ci o wiele wiĂŞcej niÂż moÂżemy przypuszczaæ – wszystkie religie byÂły przez Nich podawane – jednak ludzkoϾ musiaÂła szukaæ nowych dróg sama i sama znajdowaæ rozwiÂązania róÂżnych zagadnieñ. Nie byÂło zapewne innego sposobu, by posiadÂła wiedzĂŞ Âżycia, by narody kulturalne zrozumiaÂły, Âże trwa³¹ spoÂłecznoϾ moÂżna budowaæ tylko na podstawach wspóÂłdziaÂłania i braterstwa. Reinkarnacja nie oznacza bynajmniej Âże dusza czÂłowieka moÂże siĂŞ wcieliæ w ciaÂło zwierzĂŞce. Spotykamy wprawdzie podobne wierzenia w mitach ludów pierwotnych, a czasem i w popularnym Hinduizmie i Buddyzmie, ale to tylko podania, albo przesÂądy i spaczenia powaÂżnych nauk tych religii.
 
Reinkarnacja nie oznacza równieÂż powrotu na ziemiĂŞ zaraz po Ĺ“mierci, zdarza siĂŞ to w prawdzie, ale jako rzadki wyjÂątek. Niedawno dokonano szeregu badañ, starannych i Ĺ“cisÂłych, nad seriÂą przeszÂłych Âżywotów okoÂło dwustu piêædziesiĂŞciu osób; obserwacje te wskazywaÂły, Âże okres pomiĂŞdzy Ĺ“mierciÂą a nastĂŞpnym urodzeniem moÂże byæ bardzo krótki u czÂłowieka dzikiego, zaĹ“ u wyÂżej rozwiniĂŞtego moÂże przedÂłuÂżaæ siĂŞ do paru wieków.
 
Niektórym ludziom idea reinkarnacji, gdy siĂŞ z niÂą po raz pierwszy spotykajÂą, nie podoba siĂŞ i przestrasza ich, gdyÂż wcale nie pragnÂą nowego Âżycia na ziemi. Ci wcale nie zastanawiajÂąc siĂŞ uwaÂżajÂą reinkarnacje za absurd. Ale podobna antypatia niczego nie dowodzi, wiemy, Âże nowe idee sÂą zazwyczaj przyjmowane niechĂŞtnie; moÂże pamiĂŞtamy z jakim szyderstwem przyjmowano ideĂŞ ewolucji! Nic nie wywoÂłuje tak silnej opozycji jak nowe idee. Uczucie lĂŞku i sprzeciwu wobec nowych pojêæ jest bardzo ludzkie; moÂżna odrzuciæ pojĂŞcie reinkarnacji bez bliÂższego zbadania, ale to nie bĂŞdzie dowodem, Âże jest ono nonsensem. W miarĂŞ jak siĂŞ tÂą ideĂŞ poznaje widzi siĂŞ jej logiczne podstawy; czĂŞsto odstrĂŞcza nas nie tyle sama idea, ile jakieĹ“ mylne jej ujĂŞcie lub po prostu niechêæ do powtórnego przeÂżywania trudów i cierpieñ, które nas obecnie nĂŞkajÂą; stÂąd pochodzi odruchowe cofniĂŞcie siĂŞ przed takÂą moÂżliwoĹ“ciÂą. Nie umiemy jeszcze oceniaæ Âżycia jako terenu nauki i rozwoju, raczej nadajemy mu wartoϾ wedle tego, czy zadawala naszÂą ¿¹dze wÂładzy, zaszczytów, bogactw, rozkoszy, czy ambicjĂŞ. A poniewaÂż Âżycie, aÂż nazbyt czĂŞsto nie speÂłnia takich marzeñ, gdyÂż te tylko rzadko mogÂą mieæ wychowawcze znaczenie; natomiast ¿¹da od nas ciĂŞÂżkiej pracy i trudu, przynosi nam troski, cierpienia, klĂŞski, stawia przed nami trudne zagadnienia które zmuszajÂą nas do wysiÂłku i trudu – a wiĂŞc i szybkiego przyswajania nauk Âżycia – buntujemy siĂŞ, i nie mamy wcale ochoty wchodziæ w tÂą szko³ê Âżycia po raz drugi. Gdyby nas zapewniono, Âże nastĂŞpne Âżycie speÂłni wszystkie nasze pragnienia, zapewne chĂŞtnie przyjĂŞlibyĹ“my ideĂŞ reinkarnacji.
 
PamiĂŞtajmy jednak, Âże wÂłaĹ“nie przeÂżycia najciĂŞÂższe i najtrudniejsze uczÂą nas najwiĂŞcej, Âże kaÂżde nasze cierpienie, kaÂżdy ból, upadek, czy klĂŞska - stwarzajÂą wielkoϾ naszego jutra; oznaczajÂą tym wiĂŞkszÂą moc zdobytÂą na przyszÂłoϾ, im trudniejsze sÂą dziĹ“ do zniesienia. Wówczas inaczej spojrzymy na reinkarnacjĂŞ. JeĹ“li bĂŞdziemy myĹ“leæ tylko o wÂłasnej osobistej przyjemnoĹ“ci, to istotnie wci¹¿ powtarzajÂące siĂŞ wcielenia mogÂą siĂŞ wydawaæ perspektywÂą równie nie pociÂągajÂącÂą, jak dÂługie lata trudnych studiów szkolnych; lecz jeĹ“li zrozumiemy, Âże rozwijamy w sobie róÂżne talenty i zdolnoĹ“ci, które nam mogÂą przynieϾ wiele szczĂŞĹ“cia, Âże moÂżemy dziĂŞki nim byæ uÂżyteczni dla caÂłego Ĺ“wiata, Âże moÂżemy nieϾ innym radoϾ i szczĂŞĹ“cie, to myĹ“l o reinkarnacji obudzi zapaÂł i niespoÂżytÂą wolĂŞ ku dziaÂłaniu. PamiĂŞtaæ jeszcze musimy Âże przyczynÂą wiĂŞkszoĹ“ci cierpieñ ludzkich jest postĂŞpowanie wbrew pewnym moralnym prawom; gdy je poznamy i nauczymy siĂŞ wspóÂłdziaÂłaæ z prawem dziaÂłania i przeciwdziaÂłania (przyczynowoĹ“ci, czyli Karmy), rezultaty naszych czynów bĂŞdÂą zawsze harmonijne i pomyĹ“lne; ale dopóki przeciwstawiamy siĂŞ prawu, cierpienie jest nieuniknione.